YANGANING QORA QILMISHI, yohud CHINORGA OSILGAN JASAD... Hayot nima o'zi? Hayot to'xtatib qololmaydigan va hech bir inson to'ymaydigan omonatdur. Istaymizmi yo'qmi, xar kuni xar birimizni umr daftari yirtilip asta asta poyoniga yetib boradi... Hammaham bu shirin jonini qadriga yetyabdimi? O'z jonizga qast qilip bu dunyo tashvishlaridan osongina qutildiz. Ho'sh u dunyodachi? Kechirilmas eng katta gugohlardan biri, bu o'z joniga qast qilishdir. Qur'onda xam yozilgan o'z jonlariga qast qilganlarga do'zax muqarrar dep. Chunki jon bu olloxni bizga bergan omonatidur. Olloxni omonatiga xiyonat qilgani xech kimni xaqqi yo'q. Hozirda urfga kirib kelayotgan yoshlarimiz o'rtasida o'z xayoti bilan o'ynashish juda ko'p uchramoqda. Bir muammoga duch keldimi bo'ldi. Bular qanday muammo, sevgani tashab ketsa, ota onasi sal qattiq gapirsa bo'ldi. Dori, uksus, ichadi yoki o'zini osadi. Bilmaydiki ortida u dunyo ham borligini... - Akmalajon keyni hafta gapga boraman, shunga bitta ko'ylak olib bering! - Husnida yaqinda ko'ylak oldingu! - U boshqa! - Husnida hozir tejakorroq bo'lishimiz lozim, hali Farruxni kantiraktini to'lashimiz kerak? - Nuqul shu ukam, singlim deyaverasiz-aaa? - Ovozini ochir ular mani jigarlarim! - Manchi? Man xotinizman-ku? - Bo'ldi qil shundog'am pulni orqa ketiga qaramay ishlatyabsan! - Bo'ldi qilmayman. Nega ular tekiniga tayyor bo'lib o'tiradi? - Ming'irlama, o'zi shundog'am qo'lingni sovug' suvga urmaysan. Hamma ishni singlim qiladi bilmaydi deb o'ylaysanmi? - Manam qilaman! - Nima qoyillatding, o'zi asli san tekixo'rsan? - Nima minnat qilyabsizmi? - Yo'q, shunchaki joyi kelganda aytib qo'yyabman! - Ho'p ukayzchi? - Farrux bilan ishing bo'lmasin u o'qishi kerak undan umidlarim katta! - Yana qancha o'qiydi, ungacha biz itti keyingi oyog'i bo'lib yuraveramizmi? - Hoy ahmoq hudoga shukur qil yeganing oldinda, yemaganing ketingda! -dedi... Bu xotinining janjali nihoyat Akmalni quyushqondan chiqardi. Husnidani bitta gapdan qolmasligi, ayblarini tan olmasligi, o'z bilganida to'g'rimi no to'g'rimi haqman deb turib olish. Hammasidanham singlisi va ukasini nazarga ilmasligi. Hamma hammasi Akmalni qo'l ko'tarishga majbur qildi. Amali bir tarsaki urdi. Husnida ayu hannos solgancha onasinikiga ketvordi. Har safar Akmal xotinisiz turolmasligi uchun ikki kun o'tib xotinini olib kelardi. Ammo bu safar ukasi va singlisini har qadamidan ayib qirishga urunayotgani uchun xotinini kechira olmadi... Akmal ota onasidan keyin, ukasi va singlisini o'qitib o'z o'rnilarini topishi uchun tinim bilmay ishladi. Ishlagan kam bo'lmas ekan, mana harikatlari zoye ketmadi. Ukalari aqilli xushli bo'lib o'sdilar, singlisi letseyga, ukasi shifokor bo'laman deb ADMI ga o'qishga kirdi. Bu orada o'ziham uylandi. Sevib sevilib turmush qurishgandi. Ammo xotini o'ziga munosib bo'lib chiqmadi. Huddiki ukalariga yanga emas o'gay onaday munosabatda bo'lardi. Mana shu janjal boxona aqli kirar degan o'yda xotinini olib kelmadi... O'zi ketar yor-yor, o'zi kelar yor-yor... Naqt bir yarim oy deganda qaynonasi xotinini olib kelib yarashtirib ketdi. Endi xotini biroz o'zgargan, shirso'z xechkim bilan ishi bo'lmasdi... Husnida ham o'z rejalari bilan kelgan ekan. Akmal kech bildi xotini bir shayton ekanligini. O'sha kuni shum xabarni eshitganida uyiga zo'rg'a kelib oldi. Xovlida 20 dan oshiq odam bor, uy ichida faqat singlisi dod solib yig'lardi. Uyga kirganida xona ko'ngilni beyhur qiladigan jasadni hidi tutib ketgan. Ustiga oq mato yopilgan. Singlisi Umriya Farruxni jasadini quchoqlab ''akajon'' deb yig'lar. Bir lahzaga o'zini bilmay qoldi. Bey ehtiyor bo'yniga pichoq tortilgan ho'kizdan o'kirib yubordi. O'z hayqirig'idan o'z-o'zini hushiga keltirdi. Singlisi Umriyani qo'lidan tortib qattiq quchoqlab dalda berishga urundi. Singlisini tashqariga chiqarib yuborgach jasadni yuzni ochdi. Haqiqatdan uakasi Farrux daxshatli ahvolda. Bo'yniga tushgan arqon shu qadar qattiq siqilgan-ki. Bo'ynida barmoq kirguday iz qoldirgan. Bo'yniham cho'zilib ketgan, arqon qattiq siqganidan ko'zlari bo'rtib chiqib qolgan. Akamal ukasini bu ahvolda ko'rib o'zini lanatladi... Ko'p o'tmay ekspirtiza hodilari keldi. Jasadni tekshirib o'zini osgan degan tashxis qo'yib ketishdi. Yaxshiham qo'shni Murot aka ko'rib qolibdi. Tashlandiq bino ldida bir katta chinor bor Farrux chinorni tepasiga chiqib o'zini osibdi. Barglar qilin bo'lgani uchun uch kungacha hechkim ko'rmagan. Pastga tomchilab tushayotgan badbo'y suvni ko'rgan Murot aka tepaga qarab jasadni ko'rgan. Bulardan xabar topgan Akmalni oyoq qo'li holsizlanib o'tib qoldi... Yelkasiga kimdur to'n ildi. O'grilib qaradi. Qo'lida do'ppi ushlagan yig'lab turgan Husnida bosh egib turardi. Akmal Husnidani ko'ziga qarash uchun jim termulib turaverdi. Husnida bosh egib turar ekan, ko'z ostida Akmalni termulib turgani ko'rdi va qo'lidagi do'ppini Akmalni boshiga qo'ydi. - Mani kechiring Akmal aka! -deb pichirladi. Akmal qo'llarini musht qilishga urundi. Lekin qattiq hajonda va musibatta bo'lgani uchun qo'llari holsizlanib mushti tugulmadi. - Yo'qol sani ko'rishni istamayman! -dedi. - Kechiring, man bunday bo'la... - Taloq qildim... Taloqq... Sani ko'rgan kunimga ming lanat. San shayton ekansan!!! - Akmalaka qaytib oldim deng! - Husnida yo'qol uydan, ammallab turib olsan uydan yana bir kishining o'ligi chiqadi, yaxshilikcha ket!!! Uch kun avval... Husnida bu rejani puhta qilgan edi. Vaqt imkon hammasini hisobga olgan edi. Eri ishdan keladigan vaqt bo'lib qolgan edi. Hovlida yurgan qaynisi Farruhni chaqirdi. - Farruhjon buyoqqa keling! - Labbay yanga! - Anavi devonni surishib yuboring tagini tozalab olay! -dedi. Farruhni shu boxanada yotog'iga olib kirdi. Arzimagan ishlar bilan vaqtni cho'zardi. Nihoyat darvoza oldida Akmalni mashinasini ovozi eshitildi. Shu vaqt rejasini amalga oshirishga kirishdi. Ustidagi halatni tezda yechib tashladi. Farruh qip yalang'och yangasini ko'rib esankirab qoldi. Bundan foydalangan Husnida Farruhni quchoqlab baqira boshladi. Farruh yangasini itarib yubordi. Ortga qaytmoqchi edi. Ammo allaqachon uyga kirib ulgurgan akasini ko'rib qo'rqib ketdi. Akmal bu ishni tushunmas, xotini Husnida burchakda yalang'och yig'lardi. Barmog'i bilan Farruhni ko'rsatib turardi. Farruh bu holatni qanday tushuntirishni bilay turaverardi. Akmal Husnidani ko'z yoshlariga ishonib, Farruhni ura ketti. Farruh har qancha gapirmasin Akmal tushunmasdi... Husnida hammasi to'g'ri qilgandi. U shunchaki aka uka o'rtasiga nifoq solmoqchi edi. Ammo bu gap mahallaga tarqalib ketishini o'ylamagan edi. Janjalni eshitib qo'shnilar chiqganini bilgach, ''Qaynim manga teginmoqchi bo'ldi'' deb turaverdi. Hechkim Farruhni eshitishni istamadi, hamma uni qarg'adi, akasi urdi... Farruh o'sha kuniyoq qayoqqadur g'oyib bo'lgan edi. Akmal ukasini hulqi fel atvori qanday ekanligini keyin o'ylab ko'rdi. Qiziqqonlik qil qo'yganini tushunib Farruhni izladi.Yo'q hech qayerda yo'q. Bu orada mahalladagi mish mishlar ortib borardi. Haqiqatdan Farruh yangasini yotog'iga kirgan ekan. Endi qayoqqadur qochib ketibdi degan mish mishlar ko'paygandan ko'payar edi... Mana Farruhni qabirga qo'ydilar. Hechkim ayib Husnidada ekanligini bilmaydi. Hamma Farruh haqida gapiradi. O'zi shunga loyiq edi! Yoshlik qilibdi! Hamma aylantirib ayibni Farruhga ag'darar edi... Hamma narsani davosi vaqt. Faqat sabir qilish kerak, ertami kechmi haqiqat oshkor bo'ladi... - - - - - - - - - - - Faqat sevib uylanishning gashti bor xolos; biror qizga uning qaddi-qomati kelishganligi uchungina uylanish xuddi bozordan keraksiz bo'lsa ham ko'zga yaxshi ko'ringan buyumni sotib olish bilan barobar. A. P. CHEXOV - - - - - - - - - - TAMOM... Muallif: -MAJNUN-